ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀਆਂ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮਰ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ। ਉਹ ਸਦਾ ਹੀ ਜਿਊਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਅੰਦਰ ਸੁਰਾਂ ਬਖੇਰਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਕੀਲਦੇ ਗੀਤਾਂ 'ਚ।ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਵੀ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਹਸਤੀ ਹੈ ਜੋ ਸਦਾ ਜਿਊਂਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ (ਪਿੰਡ) ਜੰਡਿਆਲਾ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਅੰਦਰ 1722 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ।
ਮੁਢਲੀ ਮਜ਼੍ਹਬੀ ਤਾਲੀਮ ਘਰ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਤੇ ਮਸੀਤ ਅੰਦਰ ਮੌਲਵੀ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲੋਂ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।
ਫਿਰ ਕਸੂਰ ਮੌਲਵੀ ਗੁਲਾਮ ਮੁਰਤਜ਼ਾ ਦੇ ਮਦਰੱਸੇ 'ਚ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਉਸਤਾਦ ਗੁਲਾਮ ਮੁਰਤਜ਼ਾ ਕੋਲੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈ ਕੇ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਪਾਕਪਟਨ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਸ਼ਕਰਗੰਜ ਦੇ ਮਜ਼ਾਰ 'ਚ ਆ ਗਏ ਤੇ ਇਥੋਂ ਰੂਹਾਨੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।
ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਮਾਂ ਇਕ ਹੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਕਸੂਰ 'ਚ ਮੌਲਵੀ ਗੁਲਾਮ ਮੁਰਤਜ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਸਨ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਦਰੱਸੇ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹੇ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀ ਤਾਲੀਮ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਹੌਰ ਆ ਗਏ ਤੇ ਸ਼ਾਹ ਅਨਾਇਤ ਦਾ ਮੁਰੀਦ ਹੋ ਗਿਆ।
ਪਾਕਪਟਨ ਤੋਂ ਪਰਤਦੇ ਸਮੇਂ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਇਕ ਪਿੰਡ ਮਲਕਾ ਹਾਂਸ 'ਚ ਠਹਿਰ ਗਿਆ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਇਕ ਲੋਹਾਰ ਦੇ ਘਰ ਰਿਹਾ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਸ ਇਸ਼ਕੀਆ ਦਾਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਵਤਰ ਨਾਲ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਲਾਜਵਾਬ ਭਾਵ ਕਦੀ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਵਾਲੀ ਦਾਸਤਾਨ 'ਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਸ ਦਾਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਲਮੋਂ ਅਦਬ ਵਿਚ ਇਕ ਆਲ੍ਹਾ (ਉੱਚਾ) ਮੁਕਾਮ ਮਿਲ ਗਿਆ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਕ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਦਾਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਾਦੂਈ ਅਸਰ ਨਾਲ ਸਦਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ 'ਚ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਸ਼ੇਅਰ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਕਹਾਵਤ ਤੇ ਅਖਾਣ ਬਣ ਗਏ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਇਹ ਜਟ ਫ਼ਕੀਰ ਹੋਇਆ
ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਧੇ ਤੋਂ ਪੀਰੀਆਂ ਸੀ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਜੇ ਮੰਗ ਲੈ ਗਏ ਖੇੜੇ
ਦਾੜ੍ਹੀ ਪਰ੍ਹੇ ਦੇ ਵਿਚ ਮਨਾਵਣੀ ਸੀ।
ਕੰਵਾਰਪੁਣੇ ਦੀ ਯਾਰੀ ਬਦਨਾਮੀਂ ਦੀ ਧੂੜ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਧੀ ਦੇ ਮਾਪੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਉਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਚਿੱਟੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਵਾਲੇ ਤੇ ਉੱਚੇ ਸ਼ਮਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮੌਤ ਮੰਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਹੀਰ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਨੂੰ ਵੀ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕੁਝ ਇੰਜ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਮਲਕੀ ਆਖਦੀ ਚੂਚਕਾ ਬਣੀ ਔਖੀ
ਸਾਨੂੰ ਹੀਰ ਦੇ ਮੇਹਣਿਆਂ ਖਵਾਰ ਕੀਤਾ।
ਵੇਖੋ ਲਜ (ਪਤ) ਸਿਆਲਾਂ ਦੀ ਲਾਹ ਸੁੱਟੀ
ਨਢੀ (ਪਾਗਲ) ਹੀਰ ਨੇ ਚਾਕ (ਨੌਕਰ) ਨੂੰ ਯਾਰ ਕੀਤਾ।
ਕੱਢ ਚਾਕ ਨੂੰ ਖੋਹ ਲੈ ਮੀਂਹ ਸਭੇ
ਅਸਾਂ ਚਾਕ ਥੋਂ ਜੀਓ ਬੇਜ਼ਾਰ ਕੀਤਾ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ 1766-68 'ਚ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਕਵੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਸਿਰ ਕੱਢਵੇਂ ਕਵੀ ਹਨ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਸ ਜਗਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿੱਸੇ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਸਮਾ ਕੇ ਰੋਗੀ ਹੋ, ਇਸ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਕੇ ਲਿਖਿਆ। ਵਾਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੰਝੂਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਆਹੀ ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਧੜਕਣਾਂ ਕਲਮ ਦੀ ਨੋਕ ਬਣ ਗਈਆਂ। ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਵਿਚ 'ਵਾਰਸ ਨੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੁਹੱਬਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਚਾਈਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਭਰੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਗੁਜ਼ਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਫਿੱਕੇ ਨਹੀਂ ਪਏ।
ਮੁਹੱਬਤ, ਮਿਲਾਪ, ਜੁਦਾਈ, ਹਿਰਖ, ਦੁਸ਼ਮਣੀ, ਦੋਸਤੀ, ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਤੀਆਂ ਆਸ਼ਕ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ, ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ 'ਧੱਕੇ ਸ਼ਾਹੀ' ਕੈਦੋਂ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਜ਼ਹਿਰ ਜਦ ਹੀਰ ਦੇ ਗਲੋਂ ਉੱਤਰੀ ਤਾਂ ਮੌਤ ਬਣ ਗਈ। ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਇਸ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੁਹੱਬਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨੀਅਤ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਵਿਚ ਰਚੇ ਹੋਏ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਹੈ 'ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ।'
ਹਰ ਬੰਦੇ ਦੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਜਾਂ ਦੁੱਖ ਭਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਯਾਦ 'ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦਾ ਬੋਝ ਹੌਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਵੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਯਾਦ ਦੀ ਗੱਲ ਬੰਦਾ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਕਰਨੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਬਦਨਾਮੀ ਦਾ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੰਨ ਅੰਦਰ। ਤੀਜੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਯਾਦ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨਾਲ ਵੀ ਕਰਦਾ ਡਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਯਾਦ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਤੇ ਉਦਾਸ ਕਰਵਾਏਗੀ।
'ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ' ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਵਸੇ ਹੋਏ ਅਧੂਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤ, ਜੁਦਾਈ ਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਲੁੱਟੇ ਜਾਣ ਦੀ ਯਾਦ ਦੀ ਤੀਸਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।
ਭੇਦ ਦੱਸਣਾ ਮਰਦ ਦਾ ਕੰਮ ਨਾਹੀਂ।
ਮਰਦ ਸੋਈ ਜੋ ਦਮ ਘੁੱਟ ਜਾਵੇ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨਾ ਭੇਦ ਸੰਦੂਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ,
ਭਾਵੇਂ ਜਾਨ ਦਾ ਜੰਦਰਾ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ।
ਕਿੱਸਾ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਜੋ ਸ਼ੋਹਰਤ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਮਿਲੀ, ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਵੀ ਦੇ ਨਸੀਬ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।
ਸਾਰੇ ਕਵੀਆਂ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਕਿੱਸਾ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ ਸੀ ਪਰ ਜਦ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨ ਕਿੱਸਾ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ ਲਿਖਿਆ ਤਾਂ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਹੋ ਗਈ।
ਰਾਂਝਾ 'ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ' ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਗਿਆ। ਹੀਰ ਸਿਆਲ ਭਾਗ ਭਰੀ ਵਿਚ ਸਮਾ ਗਈ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਜਦ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਸੱਟ ਖਾਧੀ ਤਾਂ ਇਸ ਫ਼ਕੀਰ ਦੀ ਕੁੱਲੀ ਤੀਲਾ-ਤੀਲਾ ਹੋ ਗਈ।
ਭਾਗ ਭਰੀ ਇਸ ਫ਼ਾਨੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੁੱਖ ਸਹਿਣ ਲਈ 'ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ' ਨੂੰ 'ਕੱਲਿਆਂ ਛੱਡ ਦੂਜੇ ਜਹਾਨ ਵਿਚ ਜਾ ਵਸੀ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦਿਲ ਦਾ ਮੇਲਾ ਉਜੜ ਗਿਆ। ਭਾਗ ਭਰੀ ਦੀ ਜੁਦਾਈ ਦਿਲ ਦਾ ਰੋਗ ਬਣ ਗਈ। ਰੋਗੀ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਰੋਂਦੀ ਤੇ ਕੁਰਲਾਉਂਦੀ ਰੂਹ ਤੇ ਹੰਝੂਆਂ ਦੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਹੀ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਹੈ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਮਲਕਾ ਹਾਂਸ ਅੰਦਰ ਇਕ ਮਸੀਤ ਦਾ ਮੁੱਲਾਂ 'ਭਲਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦੱਸਦਾ ਕਿ ਰੱਬ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਾਰਸ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਮਣਾਂ ਮਿੱਟੀ ਹੇਠ ਦਫ਼ਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।'
ਜੇ ਭਾਗ ਭਰੀ ਵਰਗੀ ਦਿਲ ਦੀ ਮਹਿਰਮ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਵਾਰਸ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਕਦੀ ਨਾ ਠਿਲ੍ਹਦਾ ਤੇ ਜੇ ਯਾਰ ਨਾ ਗਵਾਚਦਾ ਤਾਂ ਕਿੱਸਾ 'ਹੀਰ-ਰਾਂਝਾ' ਕਦੀ 'ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ' ਨਾ ਬਣਦਾ
ਅੱਗ ਦੇ ਸੇਕ ਦਾ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਤਨ ਨੂੰ ਸਾੜਦੀ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਦੇ ਤਨ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਅੱਗ ਤਾਂ ਇਕ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਨ ਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਅੱਗ ਦਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ। ਇਸ ਆਸ਼ਕੀ ਦੀ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਅੱਗ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸੜਦਾ ਹੋਇਆ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਹੀ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਹੈ।
ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੱਸੋਂ 'ਰਹਿਤਲ ਤੇ ਵਸੇਬੇ' ਦੇ ਸੱਚੇ-ਸੁੱਚੇ ਮੁਹਾਂਦਰੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਇਕ ਦਿਲ ਮੋਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ 'ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ'।
'ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ' ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਸੇਬੇ ਨਾਲ ਲਗਨ ਤੇ ਚਾਹਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਪੰਜਾਬੀ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨੇ ਤੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਇਖ਼ਲਾਕੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਸਮਾਜ ਤੇ ਸਮਾਜੀ ਰਵੱਈਏ ਰਸਮੋਂ-ਰਿਵਾਜ ਦਾ ਨਕ-ਨਕਸ਼ਾ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੁੱਟ-ਭੱਜ ਨੂੰ ਬੜੇ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਤਹਿਜ਼ੀਬੀ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਜਾਣਨ-ਸਮਝਣ ਤੇ ਪਰਖਣ ਲਈ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਲਿਖਦੇ ਸਮੇਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਰਾਮੇ ਦੀ ਕਲਾ ਵਰਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਲਾ ਦਾ ਕਮਾਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੜ੍ਹਨ-ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਮੋਹ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।
ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਵਿਚ ਕਿਰਦਾਰ, ਡਾਇਲਾਗ, ਦ੍ਰਿਸ਼ ਤੇ ਹੋਰ ਅੰਗ-ਢੰਗ ਏਨੇ ਢੁਕਵੇਂ ਤੇ ਜਚਵੇਂ ਹਨ ਕਿ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਪਾਠਕ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਪਾਤਰ ਖਿਆਲ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਹੀਰ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਸੂਫ਼ੀ ਮਤ ਤੇ ਇਖਲਾਕੀ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਿੱਸੇ ਵਿਚ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫ਼ਕੀਰ ਤੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਪਾਏ ਪੂਰਨਿਆਂ 'ਤੇ ਤੁਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਸੂਫ਼ੀ ਮਤ ਤੇ ਇਖਲਾਕੀਅਤ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ
ਡਾ: ਤਾਹਿਰ ਮਹਿਮੂਦ
ਫੋਨ : 0092-041-4689283.
