 |
| ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ |
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਜੀਵਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਸੇਬੇ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਉਪਲਬਦ ਹੈ ਪਰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਟੇ ਨਜ਼ਰ ਪਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਇੰਨੀਂ ਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੁੱਲਤ ਦੇ ਭਰਾ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ "ਮਾਈ ਦਾਸ ਜੀ" ਸੀ !
ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਸਿਮਰਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪ ਜੀ ਸਿੱਖੀ-ਸਿਦਕ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ ਸਨ !
ਧੰਨ ਧੰਨ ਸਾਹਿਬ "ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ " ਦੁਆਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਓਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜੁਲਮਾਂ ਨੂੰ ਠਲ ਪਾਉਣ ਖਾਤਿਰ ਕੀਤੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਪਰਵਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਮਨਦੇ ਹੋਏ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ "ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ" ਵੀ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ !!
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੋਂਕ ਵਿੱਚ ਕੋਤਵਾਲੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਜੁਲਮ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਗੁਰੂ
ਜੀ ਦੇ ਸਿੰਘ ਹੋਏ !
ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਤਾ, ਉਪਰੰਤ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ "ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ" ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਜ਼ਾਲਿਮਪੁਣੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ !
ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਰ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਕੇਸਾਂ ਸਵਾਸਾਂ ਸੰਗ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਥਨਾਂ ਉੱਤੇ ਪੂਰਨ ਉਤਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਿੱਖ ਵਾਂਗ ਮਰਨਾ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ !
ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਲਾਲਚਾਂ ਦੀ ਨਿਖੇਦੀ ਕਰਨ ਕਰ ਕੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਉਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੁਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ !
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ੧੬੭੫ ਵਿੱਚ ਉਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਜਿੰਦਾ ਬਿਠਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ !!
ਆਪ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਅੰਤ ਸਿੱਖੀ-ਸਿਦਕ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਕਾਲ ਜੋਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਗਏ !!
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਭਿਆਨਕ ਸਾਕਾ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂ ਸੁਣਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਤੇ ਪਿਆਰ ਹੋਰ ਵਧਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਹੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਧਰਮ ਹੈ, ਜੋ ਅਸਲੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਆਤਮਾ ਇਤਨੀ ਬਲਵਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੌਤ ਉਸ ਨੂੰ ਡਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
ਇਸ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਨੂੰ ਕੋਟਾਨ-ਕੋਟ ਪ੍ਰਣਾਮ !!
ਹੋਇਆ ਬਿਅੰਤ ਭੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾ ਜੀ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ !!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ !!
Bhai Dyal Das Ji
Bhai Dyal Dass was son of Bhai Mai Dass and younger brother of martyr Bhai Mani Singh ji. His grandfather, Balu Ram had attained martyrdom while fighting in Guru Hargobind's first battle of faith against the Mughals. Bhai Mai Dass came to Kiratpur for an audience with Guru Har Rai in 1657 A.D. While returning, he left his three elder sons for service of the Guru's institution.
Bhai Dyal Dass was fifteen when he entered the Guru's institution.On recommendation from Diwan Durga Mall, Guru Tegh Bahadur made him minister for domestic affairs. In 1665 A.D., when Guru Tegh Bahadur went to Assam from Patna, he left him at Patna to look after his family. The birth of (Guru) Gobind Singh took place under his care and service and he looked after the prince till he reached Anandpur.
After sending the Kashmiri Brahmins back on the 25th May, 1675 A.D., Guru Tegh Bahadur decided to go to Agra for courting arrest. Before leaving Anandpur, he asked his principal devotees to ask for any blessing they had at heart. All were unanimous in their reply, 'That we be granted permission to accompany you to Agra." Bhai Dayal Dass was also one of those Sikhs who had been arrested ahead of the Guru.
On the 9th November, 1675 A.D., the qazis ordered that Bhai Dayal Dass be seated in a cauldron of boiling water. On hearing the ruling, Bhai Dayal Dass asked leave of the Guru. The Guru said, "Brother, your service has borne fruit due to which your turn has come before mine. Great are you and blessed is your devotion. What pleasure can be greater for me than to see my lifelong devotees sacrificing their lives for the protection of human rights even ahead of me. May God bless you with success."
Before putting Bhai Dyal Dass in the cauldron of boiling water, refering to Bhai Mati Das Ji the qazis said, "There is still time. Embrace Islam and save yourself from pains otherwise you will face greater agony than your companion. You have seen how cruelly he was sawn." Bhai Dayal Dass replied, "You could not harass my companion. Did you notice, how calmly he was meditating on the word of his Guru when he was being sawn. Having made mockery of bodily pains, he had diffused into the Supreme Being. Hurry up and let my soul attain unity with the Lord." On his reply in the negative, the executioners sat him in the cauldron of boiling water. He stayed on sitting in the water with an unwavering mind. His flesh separated from his bones and his soul merged into the Supreme Being.
