ਆਪ ਜੀ "ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ" ਦੇ ਭਰਾ ਸਨ ! ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂਅ ਭਾਈ ਪਰਾਗਾ ਜੀ ਸੀ।( ਭਾਈ ਪਰਾਗਾ ਜੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਜਥੇਦਾਰ ਸਨ।) ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭਰਾ ਵਾਂਗ ਹੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੇ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਹੀ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ ! ਆਪ ਜੀ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਨਾਲ ਦਰਗਾਹ ਮੱਲ ਦੇ ਕਿਰਤ ਕਰਦੇ ਸਨ !
ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਜੀਵਨ ਕੀਰਤਪੁਰ ਵਿੱਖੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ "ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ" ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੀਤਿਆ ਅਤੇ ਜਦ "ਧੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ" ਕੋਲ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰਖਿਆ ਦੀ ਅਰਜੋਈ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਤਾਂ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਸੰਗ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵੰਗਾਰਨ ਉੱਤੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਾਈ !
ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਜ਼ਾਲਿਮ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਾਲਿਮਪੁਣੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਸਿੱਖੀ-ਸਿਦਕ ਨੂੰ ਸਰਬ-ਉੱਤਮ ਦਸਦੇ ਹੋਏ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਕੇਸਾਂ ਸਵਾਸਾਂ ਸੰਗ ਨਿਭਾਈ !!
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਆਪ ਜੀ ਉੱਤੇ
ਅਨੇਕਾਂ ਤਸੀਹੇ ਢਾਹੇ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਰੂੰ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟ ਕੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ !!
ਆਪ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਅੰਤ ਸਿੱਖੀ-ਸਿਦਕ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਕਾਲ ਜੋਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਗਏ !!
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਭਿਆਨਕ ਸਾਕਾ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂ ਸੁਣਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਤੇ ਪਿਆਰ ਹੋਰ ਵਧਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਹੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਧਰਮ ਹੈ, ਜੋ ਅਸਲੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਆਤਮਾ ਇਤਨੀ ਬਲਵਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੌਤ ਉਸ ਨੂੰ ਡਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
ਧੰਨ ਹਨ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਜੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀਆ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀਆ, ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀ ਲਿਆ। ਪ੍ਰਣਾਮ ਹੈ ਇਸ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰੂ ਘਰ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਉੱਤੇ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ....
ਇਸ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਨੂੰ ਕੋਟਾਨ-ਕੋਟ ਪ੍ਰਣਾਮ !!
ਹੋਇਆ ਬਿਅੰਤ ਭੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾ ਜੀ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ !!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ !!
Bhai Sati Das Ji
Bhai Sati Dass was Bhai Mati Dass’s brother. While Bhai Mati Dass was Dewan at Guru’s court, Bhai Sati Dass was a writer cum translator of a high calibre. He was a scholar of Persian language. He used to write in Persian, the utterings of Guru ji which were later translated and written in Gurmukhi script by him.
Bhai Sati Dass was the third and last of the three sikhs who were arrested along with Sri Guru Teg Bahadur ji under the orders of Emperor Aurangzeb. Bhai Mati Dass and Bhai Dayala were done to death before the eyes of Bhai Sati Dass in the most brutal manner when they refused to forsake their religion and firmly spurned the offers of luxurious living in case they agreed to become Muslims.
The most commendable manner in which both his companions laid down their lives inspired Bhai Sati Dass to face the cruel Kazis, with courage, determination and fortitude.
In their effort to instil fear in the heart of Sri Guru Teg Bahadur Sahib, Bhai Sati Dass was brought out in the open at Chandni Chowk, with hands and legs bounded with iron shackles. The spectators were guessing about the method to be employed for Sati Dass’s execution, when they watched in disbelief Bhai ji being wrapped in cotton.
Like his predecessors, he too was given the option of saving his life by agreeing to be converted to Islam or face death through torture. Bhai Sati Dass chose the later option, i.e. death through torture since he was not willing to shun his belief in Sikhism to the promised luxurious life in this world and heavens in the next. Facing his master Sri Guru Teg Bahadur Sahib and while reciting Gurbani and meditating, Bhai Sati Dass who was wrapped in cotton, was set afire and burnt alive under the watchful eyes of his Guru and thousands of spectators. While many of spectators were sobbing, some Muslims were deriving pleasure out of these most barberous acts of execution exployed by their co-religionist rulers. Sri Guru Teg Bahadur Sahib, sitting in the cage showered his blessings on his three Sikhs who had faced brutal executions with unflinching faith and courage. He was immensly pleased with the steadfastness shown by these three Sikhs which was sure to inspire many more Sikhs to emulate the examples of these brave Sikh martyrs.
With the execution of Bhai Sati Dass, the Kazis of Emperor Aurangzeb were disheartened and dismayed. They were expecting that at least one among the three of Guru’s Sikhs would be attracted by lures of luxurious lives out of love for life and agreed to get converted to Islam.
Now they were left with no illusions that they could still persuade the 9th Guru of the Sikhs to adopt Islam, thereby opening the floodgate of conversion of the Hindus of India into Islam.
The disciples of Sikh Gurus will derive inspiration from these three sikh martyrs for all time to come and emulate their examples that no sacrifice is too high for one’s religion and faith.
